Zappos, amazon.com’un 1.2 milyar $’a satın aldığı dünyanın ayakkabı satan en büyük e-ticaret şirketidir.
Bu tanım geçenlerde okuduğum Zappos’un başarı hikayesini konu alan Mutluluk Dağıtmak isimli kitabın kapağında yer alıyor.
İlk girişim: LinkExchange
Şirketin şu anki CEO’su Tony Hsieh, 1996 yılında ortağı ile birlikte internet siteleri arasında karşılıklı link alışverişi yapılmasını sağlayan LinkExchange‘i kurar. Kurduktan 2 yıl sonra 265 milyon $’a Microsoft’a satar. Satıştan 3 ay sonra girişimcilik heyecanına dur diyemeyip CEO koltuğunu ve 25 milyon $’lık alacağını bırakarak Link Exchange macerasını sonlandırır ve melek yatırımcılık macerası Hsieh için başlamış olur.
LinkExchange’den kazandığı parayla 27 girişime yatırım yapar. Hiçbiri başarılı olamaz. Yatırımcılık ona aradığı hazzı vermez, aklı hala birşeyler üretme, girişim yapma peşindedir.
Ve Zappos doğar!
Tony, yatırımcılık yaptığı dönemlerde Nick adlı bir genç girişimci ile tanışır. Nick, internetten ayakkabı satışı yapan Shoesite.com‘un (adı daha sonra Zappos oldu) sahibiydi. İnternetten ayakkabı satmak fikri o dönem Tony’nin ilgisini çekmez, çünkü internetten ayakkabı satılacağına inanmaz. Bu nedenle yatırım yapmayıp sadece danışmanlık vermeyi uygun görür.
Zaman geçtikçe işler değişir. Tony Hsieh ayakkabı pazarındaki istatistikleri gördükçe internet üzerinden ayakkabı satma işine inanmaya başlar.
1999 yılında Amerika’daki ayakkabı satışlarının %5’i katalog üzerinden yapılıyordu. 50 milyar $’lık bir pazarda bu rakam 2.5 milyar $ anlamına geliyordu.
Tony risk alır ve başarısız onlarca yatırımdan sonra cebinde kalan son parasıyla Zappos’a yatırım yapar. İlk yılları inişli ve çıkışlı olarak devam eden Zappos 2002 yılında aradığı karlılığa hala ulaşamamakla birlikte iflasın da eşiğine gelir. Hsieh, LinkExchange satışından kalan parayla aldığı evi de cüzi bir rakama satarak tamamını Zappos’a yatırır. Ardından 2004 ve 2005 yıllarında Seqouia Capital’den iki tur yatırım gelir. Ardarda gelen yatırımlar şirkete deyim yerindeyse can suyu olur ve 2008 yılında amazon.com’un kurucusu Jeff Bezos tarafından 1.2 milyar $’a satın alınır.
Başarının sırrı
- Müşteri deneyimi. Zappos müşteri deneyimini her şeyden önde tutuyordu. Sırf kargoları geç gönderdiği ve kötü bir müşteri deneyimi yarattığı için tüm kargolama birimini şirket bünyesinde yeniden kurdu. Şirketin standart olarak müşterilerine sunduğu 3 günlük kargo teslimi süresine rağmen; kimi zaman aynı gün teslimat yaptı. Bu müşteri bağlılığını maksimum seviyeye çıkaran bir faktördü.
- Aile ortamı. Tony Hsieh, LinkExchange’den erken exit yapmış olmasına sebep olarak gösterdiği konulardan biri de şirkette gittikçe kötüleşen iş ortamının kendisini rahatsız etmesiydi. Çalışanların birbirleriyle iyi bir iletişim kurmadığı ortamlarda iyi işler üretileceğine de inanmıyordu. Bu sebeple Zappos’ta tamamen bir aile ortamı oluşturmaya çalışıldı.
- Tutkulu insanlar. Tony işine tutkuyla bağlanacak insanları ekibe dahil etti. Öyle ki ekibin depolama ve kargolama biriminden sorumlu Ally Prace 1 ay boyunca depodan çıkmayarak kargolama sisteminin oturtulması için uğraşmıştı.
- Risk almak. Microsoft LinkExchange satışından 65 milyon $ kazanacak olan Tony için sözleşmeye özel bir madde eklettirmişti. 30 milyon $ hemen verilecek, CEO olarak 18 ay daha şirketin başında kalması karşılığında kalan 25 milyon $ verilecekti. Tony 2 ay sonra 25 milyon $’ı elinin tersiyle iterek istifasını verdi.
Hikayeden de anlaşıldığı üzere başarılı işler sahiplerinin önüne altın tepside sunulmuyor. Başarının olmazsa olmaz bileşenleri; çabalamak, risk almak ve işe tutkuyla bağlanmak…
Tutkusu olan insanlar, dünyayı değiştirebilirler.
Kaynak: Mutluluk Dağıtmak (Tony Hsieh)
